Cysylltiadau Sborion Glo

Beth yw Sborion Glo?

Mae sborion glo’n disgrifio tir sydd wedi ei ffurfio gan etifeddiaeth cloddio am lo. Pan oedd y glofeydd ar eu hanterth, byddai rwbel, llechi, pridd, ac weithiau hyd yn oed hen offer, yn cael eu claddu neu eu gadael ar yr wyneb ar y safleoedd hyn. Dros amser, mae’r cyfuniad unigryw hwn o ddeunyddiau wedi creu priddoedd anarferol gyda chyfansoddiad cemegol sy’n annhebyg i unman arall. Mae’r priddoedd hyn yn caniatáu brithwaith o gynefinoedd ar draws y sborion glo, sy’n cynnig ffynonellau bwyd a safleoedd bridio ar gyfer ystod eang o fywyd gwyllt mewn un lleoliad. Y cynefin na chaiff ei werthfawrogi fwyaf yw tir noethlwm, sy’n hanfodol ar gyfer rhywogaethau fel chwilod teigr a gwenyn turio sy’n ei ddefnyddio ar gyfer nythu, torheulo ac, yn achos chwilod teigr, ar gyfer hela.

Beth fydd y prosiect yn ei wneud?

Bydd Cysylltiadau Sborion Glo, fel y mae’r enw’n awgrymu, yn cysylltu cymunedau gyda’u safleoedd sborion glo lleol. Rydym yn gobeithio newid y safbwyntiau negyddol traddodiadol sydd gan bobl am y safleoedd hyn a hybu’r buddiannau y gall sborion glo eu cynnig i bobl yn ogystal â bywyd gwyllt. Bydd digwyddiadau ymgysylltu cymunedol yn annog pobl, yn enwedig y rheini sydd efallai ddim yn ymgysylltu â natur, i archwilio safleoedd sborion glo trwy ecoleg, daeareg, hanes a chelf lleol.

Rydym hefyd yn awyddus i ddeall yn well werth bioamrywiaeth safleoedd sborion glo a thrwy gydol y prosiect hwn, byddwn yn gweithio i ehangu ar ddata cynefinoedd a rhywogaethau safleoedd sborion glo sy’n bodoli eisoes. Gyda’r wybodaeth yma, gallwn wella amodau cynefinoedd trwy dystio i’r angen am warchodaeth gyfreithiol a sicrhau eu bod yn cael eu rheoli’n briodol. Bydd hyn, yn ei dro, yn cefnogi adferiad a chadernid natur trwy rwydwaith safleoedd gwarchodedig ehangach Cymru.

Yn y blynyddoedd diwethaf, mae o leiaf 15 o rywogaethau newydd (y mae’r mwyafrif ohonynt yn infertebratau, ond sydd hefyd yn cynnwys rhywfaint o ffyngau) wedi eu darganfod ar safleoedd sborion glo yn Ne Cymru sy’n gwbl newydd i Gymru. Yn ogystal, mae tair o’r rhywogaethau hyn yn newydd i’r DU ac mae un rhywogaeth yn gwbl newydd i wyddoniaeth, sy’n gwneud gwarchod a deall y safleoedd hyn hyd yn oed yn fwy hanfodol.

Mae rhai o’r rhywogaethau allweddol y bydd Cysylltiadau Sborion Glo’n canolbwyntio arnynt yn cynnwys:

• Anghenfil y Maerdy (Turdulisoma cf helenreadae)
• Y wenynen durio (Andrena tarsata)
• Gweirlöyn Llwyd(Hipparchia semele)
• Gwibiwr Llwyd (Erynnis tages)
• Britheg Berlog Fach (Boloria selene)
• Bwystfil y Beddau (Cranogona dalensi)

Sut allwch chi ymuno â ni?

Gall cymunedau ymuno â phrosiect Cysylltiadau Sborion Glo Buglife Cymru trwy gyfres o gyfleoedd, yn cynnwys digwyddiadau, gwirfoddoli i reoli cynefinoedd, cofnodi rhywogaethau, a sesiynau eraill â ffocws gwyddoniaeth dinasyddion.

I ddysgu mwy am sut i ymuno â’n prosiect Cysylltiadau Sborion Glo, ewch i’n tudalen digwyddiadau neu cysylltwch â Carys Romney (Swyddog Cadwraeth) ar [email protected].